Rond de feestdagen en de jaarwisseling worden door veel werkgevers kerst- en nieuwjaarsborrels georganiseerd. Dat die borrels soms tot problemen leiden, is inmiddels geen verrassing meer. In deze blog worden drie spraakmakende uitspraken van het afgelopen jaar besproken over misdragingen door werknemers tijdens of na een werkborrel en de gevolgen daarvan. In alle drie de zaken werd ontslag op staande voet gegeven, waarna de betrokken werknemer naar de rechter stapte om het ontslag aan te vechten.

Ontslag op staande voet is het zwaarste middel dat een werkgever kan inzetten is alleen toegestaan bij ernstig verwijtbaar gedrag. De rechtspraak laat zien dat dit middel niet snel mag worden gebruikt.

Misdragen tijdens werkborrel

In deze zaak had een werknemer van Corendon zich misdragen tijdens een werkborrel door zich meerdere keren (seksueel) grensoverschrijdend uit te laten. Hij ging met twee vrouwelijke collega’s een drankje drinken in het Corendon hotel. Deze collega’s waren aanzienlijk jonger en pas net in dienst. Later op de avond vertrok hij samen met één van hen naar de lobby van het hotel. De volgende ochtend stuurde de werknemer meerdere Whatsapp-berichten met excuses aan deze collega. Hij erkende dat hij zich had misdragen.

Beide vrouwelijke collega’s stapten vervolgens naar de vertrouwenspersoon van Corendon om een melding te maken. Corendon besloot daarop de werknemer op staande voet te ontslaan wegens vermeend seksueel grensoverschrijdend gedrag.

De werknemer was het hier niet mee eens en verzocht de kantonrechter om het ontslag te vernietigen. De kantonrechter ging daar uiteindelijk in mee en kende het verzoek van de werknemer toe. Volgens de rechter had Corendon onvoldoende zorgvuldig onderzoek gedaan. Er was geen deugdelijk feitenonderzoek verricht en de werknemer had bovendien geen goede gelegenheid gekregen om zijn kant van het verhaal te geven, omdat hij werd ‘overvallen’ door het hoor-en-wederhoor gesprek. Daarmee ontbrak een voldoende vastgestelde dringende reden voor een ontslag op staande voet.

De les voor werkgevers: er dient altijd zorg gedragen te worden voor een zorgvuldig onderzoek en hoor en wederhoor voordat tot het ontslag op staande voet wordt overgegaan, ook als de kwestie op voorhand volkomen duidelijk lijkt. Een dergelijke vormfout kan de werkgever duur komen te staan.

Drugs op een bedrijfsfeest

In deze zaak was de werknemer werkzaam bij een hotel. Tijdens een bedrijfsfeest gebruikte hij samen met enkele collega’s cocaïne. De werknemer heeft dit later zelf erkend in een gesprek met zijn werkgever. De werkgever besloot daarop de werknemer op staande voet te ontslaan wegens handelen in strijd met de huisregels en de wet.

De kantonrechter oordeelde dat het ontslag op staande voet niet rechtsgeldig was, omdat geen sprake was van een dringende reden. Hoewel het drugsgebruik vaststond, woog de rechter zwaar mee dat de werkgever geen strikt en consequent gehandhaafd beleid voerde ten aanzien van drugsgebruik. Uit het huishoudelijk regelement bleek dat ook alcoholgebruik in beginsel verboden was, terwijl alcohol tijdens het bedrijfsfeest juist actief werd gefaciliteerd (de werkgever had gezorgd voor allerlei soorten drank). Daarnaast bleek dat binnen het bedrijf vaker drugs werd gebruikt, en dat een andere werknemer hiervoor eerder meerdere waarschuwingen had gekregen. De andere werknemer werd dus juist niet op staande voet ontslagen.

Volgens de kantonrechter kon de werkgever onder deze omstandigheden niet ineens overgaan tot het zwaarste arbeidsrechtelijke sanctiemiddel. De grens voor ontslag op staande voet was daarmee niet bereikt.

De les voor werkgevers: zorg niet alleen voor een duidelijk en kenbaar beleid, maar handhaaf dat beleid ook actief. Zonder een strikt en uniform beleid is ontslag op staande voet (bijvoorbeeld bij middelengebruik) niet snel rechtsgeldig. Zowel sterk als zwak gehandhaafd beleid zorgt voor precedentwerking.

Dollemansrit na een werkborrel

In deze zaak gaat het om een werknemer die na een werkborrel en -feest in een bedrijfsauto is gestapt. Kort daarna veroorzaakte hij meerdere verkeersongevallen. Hij reed tweemaal door na een aanrijding, legde wisselende en onjuiste verklaringen af over wat er was gebeurd en bleek alcohol te hebben gedronken. Ook waren er sterke aanwijzingen voor drugsgebruik.

De werkgever ontsloeg de werknemer op staande voet wegens extreem roekeloos en gevaarlijk rijgedrag met een bedrijfsauto onder invloed. De werkgever had in de ontslagbrief een zeer uitgebreide weergave opgenomen van de gedragingen van de werknemer. De werkgever had in de brief ook de toverzin opgenomen dat deze ‘gedragingen ieder op zichzelf alsmede in onderlinge samenhang bezien een dringende reden opleveren’. Als deze of een soortgelijke zin niet is opgenomen in de ontslagbrief, moet de werkgever in principe alle gedragingen kunnen bewijzen wanneer de werknemer het ontslag op staande voet aanvecht. Dat maakt de juridische strijd voor een werkgever dus direct een stuk ingewikkelder.

De kantonrechter oordeelde dat dit ontslag wel rechtsgeldig was. Het rijgedrag bracht grote risico’s met zich mee voor anderen. De rechter vond het zo ernstig dat onmiddellijke beëindiging van de arbeidsovereenkomst gerechtvaardigd was. Aan de discussie over of de werknemer nu wel of niet alcohol en/of drugs had gebruikt kon voorbij worden gegaan, doordat alle gedragingen conform de ontslagbrief ook ‘op zichzelf’ een dringende reden vormden. De kantonrechter overwoog daarbij ook dat de werknemer al eerder was gewaarschuwd voor alcoholgebruik tijdens een bedrijfsevent.

De les voor werkgevers: neem standaard in de ontslagbrief bij een ontslag op staande voet op dat alle gedragingen niet alleen samen, maar ook apart een dringende reden vormen.

Conclusie

Een ontslag op staande voet is niet snel gerechtvaardigd. Ernstig gedrag van een werknemer levert niet zonder meer een dringende reden op voor ontslag op staande voet. De rechter kijkt steeds naar de omstandigheden van het geval, waaronder of een werkgever een duidelijk en consequent beleid voert en of zorgvuldig onderzoek is gedaan voordat tot het zwaarste middel wordt overgegaan.

Wie na een borrel direct naar het uiterste middel grijpt, loopt dus een reëel risico om bij de rechter alsnog te worden teruggefloten.